I remembered I wrote this last winter at Dartmouth. It is a «petit poème en prose» in the style of «Enivrez-vous» by Baudelaire. The assignment was to write a poem in prose in the same style, starting with «Rien ne...». Inspiration came to me when I remembered a quote by Albert Camus: «Rien au monde ne vaut qu'on se détourne de ce qu'on aime.» Needless to say, I had to incorporate that into my poem and, with my professor's permission, did so and wrote the poem below, as an homage to my idol, Albert Camus. With apologies for any errors, here it is:
»«
Rien ne vaut qu’on se détourne de ce qu’on aime. Il y a des gens et des choses qui gardent la clé de votre bonheur—suivez-les ! Il y a des souvenirs où l’on trouve toujours un sourire—gardez-les ! Vous apprendrez que ce que l’on aime est là où l’on a déjà été. Vous verrez que l’amour que vous connaissiez naguère reste toujours à votre attente, car l’amour ne sait pas trahir, ni oublier.
Pour ne pas gâcher un instant de votre vie, il faut apprendre à aimer, à rappeler, à embrasser, à retenir l’amour qu’apporte un son, un mot, une odeur, un nom (son nom !). Il faut toujours vous entourer de ce que vous aimez car le bonheur n’est pas ailleurs, ni loin. Et si les doutes ténébreux du désespoir refroidissent un jour votre cœur, attendez l’aurore et le rayon qu’elle apporte, car la douceur naît toujours triomphante avec elle, ainsi que votre cœur, ainsi que vos souvenirs, ainsi que votre amour dont vous ne vous détournerez plus.
»«
Dartmouth, le 20 février 2006
25 dhjetor 2006
23 dhjetor 2006
Shkenca & Jeta
Sot në dushin tim përvëlues si gjithmonë, flokët e mia që kishin përthithur erën e duhanit mbrëmë e çliruan atë nën trysninë e ujit dhe të nxehtësisë. Ajo erë u largua prej flokëve vetëm me avullin e nxehtë dhe, e përzier me ajrin e nginjur me lagështirë, shpoi brendësinë e flegrave të mia për të më zgjuar një kujtim që kisha harruar. Kam qenë gjithmonë i bindur se shqisa e nuhatjes është e lidhur ngushtë me pjesën e trurit që drejton kujtimin. Këtë gjë e mësova jo vetëm nga një klasë fiziologjie, por njëkohësisht edhe nga studimet e mia letrare, ku mësova se po ky ngacmim i kujtesës nga shqisa e nuhatjes (mes së tjerave) përbënte një frymëzim të thellë për poetin francez Bodëler. Këtë lidhje nuk harron ta përmendë asnjë mësues që jep në lëndën e tij poezinë e të sipërpërmendurit. Por, sikur të mos mjaftonte kjo, sot mora dhe një provë tjetër nga vetë jeta ime, më bindëse se më parë. Pikërisht, me këtë shpim të neuroneve nuhatëse u zgjua kujtimi fëminor i dy gishtave që më shtrëngonin faqet bullafiqe. Nuk ishin dy gishta dosido. Ishin dy gishta burri, të ashpërsuar nga puna, por më tepër të zverdhur dhe që vinin era duhan. Përballë një dore burrërore fytyra ime e njomë (sado bullafiqe) ishte e vogël, prandaj ata dy gishta të zverdhur që ishin mësuar të mbanin mes tyre cigaren e brishtë e që tani shtrëngonin fort ç'kishin kapur prej faqes sime, arrinin të hynin në sferën nuhatëse të hundës sime, për ta lidhur përjetësisht këtë shtrëngim faqeje me erën e ndenjur dhe të patundshme të duhanit mbi dy gishta të zverdhur.
Qesha në dush dhe më pas mora shampon, që sapo e fillova dje. Vendosa ta ndërroja dhe të merrja një shampo që i mban flokët të lëmuar por që—kundër pëlqimit tim—vjen erë frutash, sidomos pjeshkë. Ai duhan që vazhdonte të endej nëpër ajër i kapur me lidhje hidrogjeni pas molekulave trekëndore të ujit u zaptua menjëherë nga era e pjeshkëve dhe më ngjalli kujtimet e reçeleve dhe ëmbëlsirave të tjera me pjeshkë. Nga kundërmimi i fortë edhe goja filloi të më lëshonte lëng dhe të më kërkonte lëng pjeshke. Për pak sa nuk e mora shampon ta pija me ëndje. Ndoshta një ditë do përfundoj në urgjencë për shkak të këtij gomarllëku. Por era mjaftoi për të më ngopur dhe nuk u tundova gjatë.
Kohët e fundit kam filluar t'i vërej shumë këto lidhje dhe e vë buzën në gaz sa herë që i spikas. Them t'i shkruaj, t'i rikujtoj, por kujtesa i fsheh përsëri para se të arrij t'i hedh në letër dhe pret një ngacmim tjetër për t'i rishfaqur. Këtë radhë ia hodha kujtesës dhe pres raste të tjera. Me gjithë këtë begati aromash e kujtimesh, ndoshta më pret një e ardhme poetike apo thjesht një sallë urgjence në spital. Sidoqoftë, sot dola nga dushi i ngashëryer dhe i velur me pjeshkë.
Qesha në dush dhe më pas mora shampon, që sapo e fillova dje. Vendosa ta ndërroja dhe të merrja një shampo që i mban flokët të lëmuar por që—kundër pëlqimit tim—vjen erë frutash, sidomos pjeshkë. Ai duhan që vazhdonte të endej nëpër ajër i kapur me lidhje hidrogjeni pas molekulave trekëndore të ujit u zaptua menjëherë nga era e pjeshkëve dhe më ngjalli kujtimet e reçeleve dhe ëmbëlsirave të tjera me pjeshkë. Nga kundërmimi i fortë edhe goja filloi të më lëshonte lëng dhe të më kërkonte lëng pjeshke. Për pak sa nuk e mora shampon ta pija me ëndje. Ndoshta një ditë do përfundoj në urgjencë për shkak të këtij gomarllëku. Por era mjaftoi për të më ngopur dhe nuk u tundova gjatë.
Kohët e fundit kam filluar t'i vërej shumë këto lidhje dhe e vë buzën në gaz sa herë që i spikas. Them t'i shkruaj, t'i rikujtoj, por kujtesa i fsheh përsëri para se të arrij t'i hedh në letër dhe pret një ngacmim tjetër për t'i rishfaqur. Këtë radhë ia hodha kujtesës dhe pres raste të tjera. Me gjithë këtë begati aromash e kujtimesh, ndoshta më pret një e ardhme poetike apo thjesht një sallë urgjence në spital. Sidoqoftë, sot dola nga dushi i ngashëryer dhe i velur me pjeshkë.
«Paralipsis»
Nuk do t'ju flas për vetminë
që më pushton
e më shtrëngon nën thundrën e saj.
As për mërzinë
që mbizotëron në ditët e mia
të shkurtuara prej natës
që sapo ka zënë të shkurtohet vetë.
S'do marr mundimin t'ju zë në gojë
urrejtjen që ndiej hera-herës
ndaj dikujt a ndaj diçkaje;
një urrejtje që kurrë s'e kam njohur në vetvete.
Apo t'ju flas për lodhjen e shumëfishtë prej pritjes?
Pritjes për një fjalë, për një shikim,
për një njeri që më qëndron larg
kur unë e dua pranë,
për dy të tjerë që ndërrojnë rrugë
kur më shikojnë,
për tre të tjerë që s'ma kthejnë shikimin
kur hedh timin mbi ta?
Jo, mos më kërkoni të flas për asnjë syresh
as për syrin e lodhur,
as për buzën e tharë,
as për dorën e ftohtë,
as për krahun bosh
kur zgjatet vetvetiu
e përqafon ajrin e ftohtë të mesnatës.
SHËNIM: poezia (kësaj radhe) s'ka të bëjë me mua.
që më pushton
e më shtrëngon nën thundrën e saj.
As për mërzinë
që mbizotëron në ditët e mia
të shkurtuara prej natës
që sapo ka zënë të shkurtohet vetë.
S'do marr mundimin t'ju zë në gojë
urrejtjen që ndiej hera-herës
ndaj dikujt a ndaj diçkaje;
një urrejtje që kurrë s'e kam njohur në vetvete.
Apo t'ju flas për lodhjen e shumëfishtë prej pritjes?
Pritjes për një fjalë, për një shikim,
për një njeri që më qëndron larg
kur unë e dua pranë,
për dy të tjerë që ndërrojnë rrugë
kur më shikojnë,
për tre të tjerë që s'ma kthejnë shikimin
kur hedh timin mbi ta?
Jo, mos më kërkoni të flas për asnjë syresh
as për syrin e lodhur,
as për buzën e tharë,
as për dorën e ftohtë,
as për krahun bosh
kur zgjatet vetvetiu
e përqafon ajrin e ftohtë të mesnatës.
SHËNIM: poezia (kësaj radhe) s'ka të bëjë me mua.
19 dhjetor 2006
Dy fjalë
«Perëndia është një aktor i cili luan përpara shikuesish që kanë shumë frikë të qeshin,» ka thënë Volteri.
Dy fjalë më bien në sy dhe më ftojnë t'i shtjelloj më thellë: «aktor» dhe «frikë». Ndërsa marr në shqyrtim fjalën e parë, nuk kam si të mos mendoj për një teori që lexova para tre vjetësh (të Fojerbahut ose të Frojdit) përsa i përket perëndisë, e cila, me pak fjalë, e vë zanafillën e perëndisë dhe të besimit tek njeriu, ashtu siç zë fill drama ose komedia në mendjen e krijuesit të saj. Sipas teorisë në fjalë, njeriu është i aftë të jetë i vetëdijshëm për aftësitë dhe të metat e tij dhe, njëkohësisht, për ato anë të qenies së vet të cilat nuk arrijnë përsosjen e kërkuar ose të dëshiruar. Si rrjedhim, njeriu i pasqyron gjithë këto aftësi tek një qenie hyjnore, së cilës i ngarkon tipare njerëzore, por—dhe kjo ka rëndësi—të përsosura e të paqortueshme. Kështu lindi Perëndia (me «P» të madhe) e plotfuqishme, gjithëmirëdashëse dhe e gjithëdijshme.
Përkufizimit të fjalës «aktor» i bashkangjitet edhe një tjetër shtresë: zbavitja. Pakkush mund ta mendojë perëndinë si zbavitje në kuptimin e parë të fjalës, por ajo mund të shihet si një tërheqje e vëmendjes, një hutim nga jeta e përditshme, e njëjtë me efektin që jep aktori në skenë. Kur njeriu është duke ndjekur «Shumë zhurmë për asgjë» ose «Mizantropin», nuk i shkon mendja se ka lënë gjellën në zjarr në shtëpi. Gjella në zjarr është hall i vogël në krahasim me shqetësimet që parashtron jeta, por ama dhe aktori veç për një ose dy orë ta tërheq vëmendjen, se pastaj i rikthehesh jetës dhe e gjen gjellën të djegur. Për shqetësimet e mëdha të jetës njeriu ka nevojë për një aktor të qëndrueshëm e të përjetshëm dhe prandaj i hedh sytë nga perëndia dhe ia lë asaj gjithë barrën. Kur njeriu vetë kupton—sado pa vetëdije—se jorganin e ka të shkurtër, nuk i shtrin shumë këmbët, por e ngushëllon (këtu mund të përdoren edhe fjalët «gënjen», «mashtron») veten me besimin se tjetërkush merret me punët që qëndrojnë jashtë jorganit të vet: perëndia, aktori i përhershëm. Sa herë keni dëgjuar dikë, për shembull, të thotë: «janë punët e perëndisë» apo «kështu e deshi zoti»? Me të shqiptuar kësi fjalësh, njeriu është menjëherë në gjendje t'i rikthehet jetës së vet (të paktën asaj pjese që arrin të përtypë pa vështirësi). Është njësoj sikur perëndia të luante rolin e «nejses» në një fjali, po nejse....
Fjala e dytë ka lidhje me çka thashë më sipër, por ka të bëjë më tepër me arsyet e besimit tek shumë njerëz. Nëse nuk i ke pasur të dy prindërit të pafe, zor se i ke shpëtuar një bashkëjetese sado të vogël me fenë. Edhe kur i shpëton falë prindërve të pafe, ka të tjerë—persona të dytë—që të njohin me perëndinë me mënyrat e tyre. Si rrjedhim, perëndia që ti nuk ke njohur vetë të paraqitet ashtu siç e shohin të tjerët: e plotfuqishme, gjithëmirëdashëse dhe e gjithëdijshme; pra, ashtu siç e paraqet Bibla, e cila është përkthyer nga persona të tretë (shumëfish), shkruar nga persona të katërt (shumëfish), që kanë njohur persona të pestë, që paskan pasur lidhje (dhe biseda!) me perëndinë (six degrees of separation?). Kjo është loja më e madhe me telefon të prishur në historinë e njerëzimit. Megjithatë, ajo ka pasur ndikimin e saj; për pasojë, nuk ke se si të mos ia kesh frikën një qenieje të gjithëdijshme (që të ndjek çdo veprim) e të plotfuqishme (që të mpak moralisht çdo ditë e të asgjëson kur i teket). Në të njëjtën kohë, pavarësisht nga mirëdashja e saj, nuk ke se si të mos i druhesh inatit të saj kur të vijë ora e pendimit. Në fund të fundit, nuk je më i mirë se ata të dytë e të tretë që u besojnë këtyre gjërave dhe që, falë këtij besimi, e quajnë veten «të lumtur» dhe «të shpëtuar» nga inati i perëndisë. Të tilla rrena i thonë njerëzit vetes dhe mbi atë frikë fillojnë e hedhin themelet e paqëndrueshme të një besimi që një ditë mund të përhapet si mjegulla. Kjo e fundit ka ndodhur dhe ende ndodh. Por ndodh edhe e para dhe prandaj shohim dita-ditës të lindin besimtarë atje ku tundet purteka e karakterit: në çastet e dobësisë, të humbjes, të përgjegjësisë, të trishtimit, të lodhjes e të pagjumësisë.
Nga FRIKA se mos bie dhe unë pre e pagjumësisë, këtu po i vë pikën mendimit tim: PIKË
Dy fjalë më bien në sy dhe më ftojnë t'i shtjelloj më thellë: «aktor» dhe «frikë». Ndërsa marr në shqyrtim fjalën e parë, nuk kam si të mos mendoj për një teori që lexova para tre vjetësh (të Fojerbahut ose të Frojdit) përsa i përket perëndisë, e cila, me pak fjalë, e vë zanafillën e perëndisë dhe të besimit tek njeriu, ashtu siç zë fill drama ose komedia në mendjen e krijuesit të saj. Sipas teorisë në fjalë, njeriu është i aftë të jetë i vetëdijshëm për aftësitë dhe të metat e tij dhe, njëkohësisht, për ato anë të qenies së vet të cilat nuk arrijnë përsosjen e kërkuar ose të dëshiruar. Si rrjedhim, njeriu i pasqyron gjithë këto aftësi tek një qenie hyjnore, së cilës i ngarkon tipare njerëzore, por—dhe kjo ka rëndësi—të përsosura e të paqortueshme. Kështu lindi Perëndia (me «P» të madhe) e plotfuqishme, gjithëmirëdashëse dhe e gjithëdijshme.
Përkufizimit të fjalës «aktor» i bashkangjitet edhe një tjetër shtresë: zbavitja. Pakkush mund ta mendojë perëndinë si zbavitje në kuptimin e parë të fjalës, por ajo mund të shihet si një tërheqje e vëmendjes, një hutim nga jeta e përditshme, e njëjtë me efektin që jep aktori në skenë. Kur njeriu është duke ndjekur «Shumë zhurmë për asgjë» ose «Mizantropin», nuk i shkon mendja se ka lënë gjellën në zjarr në shtëpi. Gjella në zjarr është hall i vogël në krahasim me shqetësimet që parashtron jeta, por ama dhe aktori veç për një ose dy orë ta tërheq vëmendjen, se pastaj i rikthehesh jetës dhe e gjen gjellën të djegur. Për shqetësimet e mëdha të jetës njeriu ka nevojë për një aktor të qëndrueshëm e të përjetshëm dhe prandaj i hedh sytë nga perëndia dhe ia lë asaj gjithë barrën. Kur njeriu vetë kupton—sado pa vetëdije—se jorganin e ka të shkurtër, nuk i shtrin shumë këmbët, por e ngushëllon (këtu mund të përdoren edhe fjalët «gënjen», «mashtron») veten me besimin se tjetërkush merret me punët që qëndrojnë jashtë jorganit të vet: perëndia, aktori i përhershëm. Sa herë keni dëgjuar dikë, për shembull, të thotë: «janë punët e perëndisë» apo «kështu e deshi zoti»? Me të shqiptuar kësi fjalësh, njeriu është menjëherë në gjendje t'i rikthehet jetës së vet (të paktën asaj pjese që arrin të përtypë pa vështirësi). Është njësoj sikur perëndia të luante rolin e «nejses» në një fjali, po nejse....
Fjala e dytë ka lidhje me çka thashë më sipër, por ka të bëjë më tepër me arsyet e besimit tek shumë njerëz. Nëse nuk i ke pasur të dy prindërit të pafe, zor se i ke shpëtuar një bashkëjetese sado të vogël me fenë. Edhe kur i shpëton falë prindërve të pafe, ka të tjerë—persona të dytë—që të njohin me perëndinë me mënyrat e tyre. Si rrjedhim, perëndia që ti nuk ke njohur vetë të paraqitet ashtu siç e shohin të tjerët: e plotfuqishme, gjithëmirëdashëse dhe e gjithëdijshme; pra, ashtu siç e paraqet Bibla, e cila është përkthyer nga persona të tretë (shumëfish), shkruar nga persona të katërt (shumëfish), që kanë njohur persona të pestë, që paskan pasur lidhje (dhe biseda!) me perëndinë (six degrees of separation?). Kjo është loja më e madhe me telefon të prishur në historinë e njerëzimit. Megjithatë, ajo ka pasur ndikimin e saj; për pasojë, nuk ke se si të mos ia kesh frikën një qenieje të gjithëdijshme (që të ndjek çdo veprim) e të plotfuqishme (që të mpak moralisht çdo ditë e të asgjëson kur i teket). Në të njëjtën kohë, pavarësisht nga mirëdashja e saj, nuk ke se si të mos i druhesh inatit të saj kur të vijë ora e pendimit. Në fund të fundit, nuk je më i mirë se ata të dytë e të tretë që u besojnë këtyre gjërave dhe që, falë këtij besimi, e quajnë veten «të lumtur» dhe «të shpëtuar» nga inati i perëndisë. Të tilla rrena i thonë njerëzit vetes dhe mbi atë frikë fillojnë e hedhin themelet e paqëndrueshme të një besimi që një ditë mund të përhapet si mjegulla. Kjo e fundit ka ndodhur dhe ende ndodh. Por ndodh edhe e para dhe prandaj shohim dita-ditës të lindin besimtarë atje ku tundet purteka e karakterit: në çastet e dobësisë, të humbjes, të përgjegjësisë, të trishtimit, të lodhjes e të pagjumësisë.
Nga FRIKA se mos bie dhe unë pre e pagjumësisë, këtu po i vë pikën mendimit tim: PIKË
Përsiatje remarkiane
...rikujtoj përshkrimin e besimeve të kohës së parakrishtërimit, që e pata lexuar natën e kaluar. Asokohe perënditë në Greqi ishin gazmorë, bridhnin sa nga njëri popull te tjetri; ishin pak si vagabondë dhe gjithmonë të pabesë e të paqëndrueshëm si njerëzit tek të cilët bënin pjesë. Ata ishin mishërime dhe teprime të jetës në tërë larminë, mizorinë, shfrenimin dhe bukurinë e saj. Izabela kishte të drejtë: ai burri i zbehtë që më rri i kryqëzuar përmbi kokë, me atë mjekrën e vogël e me gjymtyrët e gjakosura, nuk është aspak gazmor. Dy mijë vjet! - them me vete. Dy mijë vjet dhe vazhdimisht jeta është përplasur me drita, ulërima histerike, vdekje dhe mrekullime dhe pas atyre faltoreve të gurta, ku ishin vendosur shëmbëlltyrat e të Vdekurit të Zbehtë, të trishta, të gjakosura dhe të qarkuara nga miliona Bodendikë. Dhe, me një ngjyrë të plumbtë, hija e kishave u rrit përmbi vendet e Botës dhe e mbyti gëzimin e jetës; ajo hije e shndërroi Erosin, perëndinë gazmore, në një histori shtrati, të ndyrë dhe mëkatare; ajo hije nuk përdëlleu asgjë, megjithë predikimet e panumërta për dashurinë dhe për faljen! Sepse: të falësh vërtet, do të thotë ta marrësh e ta pranosh tjetrin ashtu siç është—por jo t'i kërkosh pendesë dhe besnikëri të verbër dhe nënshtrim, përpara se të denjosh t'i thuash: «Ego te absolvo!»
Obelisku i zi, Erih Maria REMARK
[amin
S]
Obelisku i zi, Erih Maria REMARK
[amin
S]
18 dhjetor 2006
«Kur në flakë»
Kur në flakë të qiririt zë mendonem net-për-net
Dh'e ndjej shpirtin e kulluar nëpër dritën që më tret
Prej skëterrës së pa matë më del bot' e ëndërruar,
Vetëm ti, o im-e dashur net-për-net më rri larguar.
Po çdo ëndërr që më shfaqet prej skëterrës së pafund,
Çdo mendim i llaftaruar që më dhemb e më përtund,
Duke rënë prej së lartash posi pikë zemërate
T'i përshkohet për-së-felli bukuris' së qenies sate.
T'i përshkohet mes-për-mesi dlirësis' së shpirtit tënd,
Ta merr pamjen e fytyrës, bëhet shkronjëz e kuvënd.
Ai del prej shkretëtire mënt' e mi të m'i stolisë
E ka tingull llaftarie, ka verbimin e magjisë,
Ndrin i kthiellt e i pastër si pasqyrëz' e një kroj
Pa nër të fytyrën tënde ta vështroj... nuk ta vështroj...
O! fytyr' e vjershëruar që më mbush me dëshirime!
Q'i fal gaz përjetësie dashuris' së zemrës sime!
Që më bën kur mënt' e mia rëgëtijnë varg e varg
Të të ndjej aq fare pranë, të më jesh aq shumë larg.
Lasgush PORADECI
Dh'e ndjej shpirtin e kulluar nëpër dritën që më tret
Prej skëterrës së pa matë më del bot' e ëndërruar,
Vetëm ti, o im-e dashur net-për-net më rri larguar.
Po çdo ëndërr që më shfaqet prej skëterrës së pafund,
Çdo mendim i llaftaruar që më dhemb e më përtund,
Duke rënë prej së lartash posi pikë zemërate
T'i përshkohet për-së-felli bukuris' së qenies sate.
T'i përshkohet mes-për-mesi dlirësis' së shpirtit tënd,
Ta merr pamjen e fytyrës, bëhet shkronjëz e kuvënd.
Ai del prej shkretëtire mënt' e mi të m'i stolisë
E ka tingull llaftarie, ka verbimin e magjisë,
Ndrin i kthiellt e i pastër si pasqyrëz' e një kroj
Pa nër të fytyrën tënde ta vështroj... nuk ta vështroj...
O! fytyr' e vjershëruar që më mbush me dëshirime!
Q'i fal gaz përjetësie dashuris' së zemrës sime!
Që më bën kur mënt' e mia rëgëtijnë varg e varg
Të të ndjej aq fare pranë, të më jesh aq shumë larg.
Lasgush PORADECI
[impromptu]
«Dashuro!» - thonë poetët—
kë vallë?
«Këndo!» - grishin zogjtë—
për kë vallë?
«Jeto!» - buzëqesh dita—
përse vallë?
Kur nuk ke kë dashuron
kur pranë dot nuk i këndon,
kur ditën dot nuk e jeton,
mbaje hapin
me çapin e zemrës tënde gur;
hesht e mos jeto,
prej vetmisë sate mos u largo....
kë vallë?
«Këndo!» - grishin zogjtë—
për kë vallë?
«Jeto!» - buzëqesh dita—
përse vallë?
Kur nuk ke kë dashuron
kur pranë dot nuk i këndon,
kur ditën dot nuk e jeton,
mbaje hapin
me çapin e zemrës tënde gur;
hesht e mos jeto,
prej vetmisë sate mos u largo....
15 dhjetor 2006
Bëra një të pabërë!
Isha i dehur sot në orën 6 të mëngjesit kur dola nga klubi dhe, shkurt muhabetit, më zuri gjumi në metro. Kur u zgjova, treni kishte shkuar në një terminal, pastaj në tjetrin dhe po kthehej përsëri drejt shtëpisë sime. Gjithsej, derisa më doli gjumi kur veshkat kishin filtruar gjithë alkoolin, kalova 57 ndalesa. Edhe 17 të tjera për të arritur në shtëpi, 74. Ishte udhëtimi më i gjatë me metro që kam bërë ndonjëherë, edhe pse bëra koqen e gjumit për treçerekun e tij. Kësaj i thonë t'i biesh Parisit kryq e tërthor....
11 dhjetor 2006
Shkodranët të terur dhe lezhianët të krehur zor se i sheh...
...po parizianët? Këta janë allasoj, o vëlla! As të terur, as të krehur, por qull si njerëz moçali dhe të pakrehur si Ushtari i Panjohur në Korçë. Kot që flas, se kam filluar të bëj dhe unë pjesë ndër ta. Këpucët që më rrinë rehat (se kanë marrë mirë formën e këmbës nga përdorimi) kanë filluar të më fusin ujë; flokët tjetër mesele. Sot, madje, u ngrita herët që të kisha kohë t'i bëja flokët dhe t'i lija të më thaheshin mirë para se të dilja, por më kot.... Me të dalë, i mori era dhe i vërtiti nja dy a tri herë para se t'i lëshonte nga gishtat e saj. Si përfundim, arrij në shkollë (d.m.th., në punë) me çallmë në vend ters në vend të stilit që ma mbushi mendjen kur e pashë për herë të fundit në pasqyrat e ashensorit. E gjithë kjo ndodh në mëngjes.
Pa vjen dreka dhe ndodh që të dal nga puna dhe të shikoj se ka filluar të bjerë shi. Por, si gjithmonë, në këto ditë nisem nxitimthi ose parashikimi i motit gabohet dhe e harroj ose s'e marr ombrellën; kështu që flokët e mia jargaviten ndërsa shiu zë e pikon mbi to. Më i keqi është një shi i imët dhe i dendur që s'e kam hasur tjetërkund. Imtësia e tij të gënjen dhe nuk arrin ta kuptosh se të futet në flokë dhe se të lag më shumë nga ç'e pandeh. E kupton si janë katandisur flokët dhe xhaketa vetëm kur kthehesh në shtëpi dhe i hedh sytë tek e njëjta pasqyrë e ashensorit që në mëngjes ta bëri qejfin duke të treguar se flokët dukeshin të sakta nga çdo kënd. E tani...? Po ajo pasqyrë duket sikur qesh me ty e me atë xhufkë flokësh që kapardisej e krekosej me fortësinë e saj në mëngjes e tashmë është njomur, zbutur, prishur dhe ngjitur pas ballit.
Nuk e di ku qëndroj në lidhje me narcisizmin tim kur rrëfehem kështu. Të tilla rrëfime janë pohime se Solvi nuk është i përkryer (mos, ç'më the!), as i paprekshëm (obobo!), por njeri si të tjerët, me plot mangësi: flokë të ashpër si lesh prej dhie, sy asimetrikë, gishta të këmbëve si kopanë, «doreza dashurie» që herë ikin e herë shfaqen, e sa e sa të tjera që nuk duhen zënë në gojë.
:)
Pa vjen dreka dhe ndodh që të dal nga puna dhe të shikoj se ka filluar të bjerë shi. Por, si gjithmonë, në këto ditë nisem nxitimthi ose parashikimi i motit gabohet dhe e harroj ose s'e marr ombrellën; kështu që flokët e mia jargaviten ndërsa shiu zë e pikon mbi to. Më i keqi është një shi i imët dhe i dendur që s'e kam hasur tjetërkund. Imtësia e tij të gënjen dhe nuk arrin ta kuptosh se të futet në flokë dhe se të lag më shumë nga ç'e pandeh. E kupton si janë katandisur flokët dhe xhaketa vetëm kur kthehesh në shtëpi dhe i hedh sytë tek e njëjta pasqyrë e ashensorit që në mëngjes ta bëri qejfin duke të treguar se flokët dukeshin të sakta nga çdo kënd. E tani...? Po ajo pasqyrë duket sikur qesh me ty e me atë xhufkë flokësh që kapardisej e krekosej me fortësinë e saj në mëngjes e tashmë është njomur, zbutur, prishur dhe ngjitur pas ballit.
Nuk e di ku qëndroj në lidhje me narcisizmin tim kur rrëfehem kështu. Të tilla rrëfime janë pohime se Solvi nuk është i përkryer (mos, ç'më the!), as i paprekshëm (obobo!), por njeri si të tjerët, me plot mangësi: flokë të ashpër si lesh prej dhie, sy asimetrikë, gishta të këmbëve si kopanë, «doreza dashurie» që herë ikin e herë shfaqen, e sa e sa të tjera që nuk duhen zënë në gojë.
:)
10 dhjetor 2006
«të vetmes dashuri»
ti do ta hapësh këtë faqe,
do kundrosh vargjet e saj
dhe pa kuptuar kurrgjë
nga kjo gjuhë e kulluar
(e turbullt për ty)
do ta mbyllësh shpejt
për t'iu rikthyer jetës sate
ti nuk e di, o dashuria ime
se je frymëzimi që i fshehesh nga pas
se je përgjërimi i përnatshëm
ndaj ëndrrave që më pushtojnë gjumin
e prej së cilave dal ngadhnjimtar
vetëm në agim, kur rrezet e pakta
të diellit parizian
shpojnë e përshkojnë
xhamin e ndotur të dritares sime
ka kaluar koha, kanë rrjedhur ditët
kanë kulluar lotët, ka pikuar zemra
ka pasur dashuri
(të një-natshme)
pas teje, por nën thonjtë e epshit të mesnatës
mendja ime të kërkon veç ty
trupin tënd ëngjëllor
zërin tënd hyjnor
që jehon e depërton
rrëmujën e ndjenjave të mia
për t'i mposhtur si skllevër të përvuajtur
për të më lënduar, si thika zemrën
si flaka plagën, si dashuria
dashnorin e papërdëllyer
do kundrosh vargjet e saj
dhe pa kuptuar kurrgjë
nga kjo gjuhë e kulluar
(e turbullt për ty)
do ta mbyllësh shpejt
për t'iu rikthyer jetës sate
ti nuk e di, o dashuria ime
se je frymëzimi që i fshehesh nga pas
se je përgjërimi i përnatshëm
ndaj ëndrrave që më pushtojnë gjumin
e prej së cilave dal ngadhnjimtar
vetëm në agim, kur rrezet e pakta
të diellit parizian
shpojnë e përshkojnë
xhamin e ndotur të dritares sime
ka kaluar koha, kanë rrjedhur ditët
kanë kulluar lotët, ka pikuar zemra
ka pasur dashuri
(të një-natshme)
pas teje, por nën thonjtë e epshit të mesnatës
mendja ime të kërkon veç ty
trupin tënd ëngjëllor
zërin tënd hyjnor
që jehon e depërton
rrëmujën e ndjenjave të mia
për t'i mposhtur si skllevër të përvuajtur
për të më lënduar, si thika zemrën
si flaka plagën, si dashuria
dashnorin e papërdëllyer
«Malli i Atdheut»
Kur vete njeriu, i lirë dhe i vetëm, larg atdheut – viset e reja, ndryshimi i zakoneve, ëmbëlsia e udhëtimit e një mijë gjëra që vihen re ndër popuj të huaj, të gjitha këto ta përgëzojnë zemrën e të bëjnë jo të harrosh Shqipërinë, po të mos vejë tek ajo aq dendur mendja. Më tutje, si ngopen sytë së pari ndryshime, gazi shuhet pak nga pak. S’di ç’të mungon, ç’të duhet. Një hije trishtimi ta mbulon fytyrën; e, pikë së pari herë-herë, mbastaj më dendur e më në fund shpesh e pothuaj kurdo e kudo, kujtimi i prindërve, i miqve e i shokëve, kujtimi i dheut ku u lindëm e u rritëm, ku qajtëm foshnja e ku lozëm djelm, kujtimi i atyre maleve larg të cilëve nuk rron dot mirë një shqiptar, kujtimi i kombit, që, me gjithë ca të liga që ka, është kombi ynë, e më tepër kujtimi e dëshira e etja e gjuhës sonë ta shtrëngojnë e ta dërrmojnë me të vërtetë zemrën. Ah, malli i Shqipërisë, malli i atdheut të dashur, i shenjtë mall e dashuri e shenjtë, kush është ai shqiptar, që s’e ka pasur në dhe të huaj! Duhet të jesh jashtë Shqipërisë, e të jesh larg, për të kuptuar se ç’forcë e ç’bukuri të ëmbël ka për veshët kjo fjalë: Shqipëri! Ajo më e zbrazura letër, ajo fjala më e vogël, na sjell, kur vjen nga Shqipëria, një gaz të parrëfyeshëm, se na sjell si një copë të atdheut....
Faik KONICA
Faik KONICA
09 dhjetor 2006
Rrëfim
I urrej ata që kërkojnë të më kenë nën vete, sidomos femrat, të cilat as nga sjellja e as nga qëndrimi im nuk arrijnë të kuptojnë se nuk mund të më nënshtrojnë me mënyrat e tyre.
07 dhjetor 2006
«Qortimet e vjeshtës sime»
Ora kishte kaluar shtatë e mbrëmjes kur dola nga kafeneja. Autobusët ishin rralluar. Si për ironi, zotat më shfaqën përpara dy autobusë njëri pas tjetrit, hundë-më-bythë, por që nuk mund t'i merrja, se isha nisur për të tërhequr pará tek banka. Autobusi tjetër vinte pas nëntë minutash. Nuk e prita. Fillova rrugën për në shtëpi, duke parë tek çdo ndalesë autobusi sa kohë duhej: tetë minuta, gjashtë, katër.... Në qoshen ku rruga Tolbiac takohet me rrugën me pemë dekorative (së cilës ia harroj gjithnjë emrin) vërejta se nga ana tjetër e rrugës një burrë i shkurtër e i parrojtur kishte mbështetur diçka në një stol të trotuarit dhe me dorën e tij të zgjatur diç i kërkonte një kalimtareje që ishte duke folur në telefon. Zonjusha as e ngadalësoi hapin por vazhdoi e patundur rrugën dhe bisedën e saj. Papritur në atë çast u shkëput një mendim nga mendja ime që deri atëherë ishte përqëndruar vetëm në fjalët e këngës së Billie Holiday-t në iPod dhe tek minutat që numëroja në çdo ndalesë autobusi: «shyqyr që s'isha në atë anë».
Më erdhi turp prej vetes kur i kapa këto fjalë tek më përshkonin mendjen dhe nuk di ç'bëra. Ndoshta mbylla sytë. I mbyll sytë shumë herë kur jam në Paris. Thonë se lëkura e qepallave është më e holla në trup, por unë gjithmonë fshehem pas tyre sikur ndarja prej botës me atë cipë të hollë më largon prej çdo vuajtjeje që vërej mes njerëzve. E megjithatë mendja s'ka qepalla, por fortësinë e gurit që bluan mendimet që dalin papritmas dhe pamjet që mundohen të mbulojnë qepallat. Me ndërgjegje të vrarë nga bluajtja e pamëshirshme, mbrëmjeve zë e shkruaj diku: në ditar, në një e-mail vetes, ose në facebook, si sot. Ngushëllimin dhe arsyen për ta pastruar ndërgjegjen e vrarë e gjej vetëm tek ato ditë (fatmirësisht, gjithnjë e më të shpeshta) kur bujaria ime barazohet me tringëllimën e disa monedhave që bien në dorën e zgjatur të një gruaje të moshuar që më prek më shumë se më ngjason me gjyshen, ose në dorën e gruas së re të mbuluar me shami koke në shkallët e hyrjes së metrosë, që më prek me përsosmërinë e pamjes së pikëlluar të fytyrës së saj, se ia ka mësuar mirë mësuese Jeta.
Më erdhi turp prej vetes kur i kapa këto fjalë tek më përshkonin mendjen dhe nuk di ç'bëra. Ndoshta mbylla sytë. I mbyll sytë shumë herë kur jam në Paris. Thonë se lëkura e qepallave është më e holla në trup, por unë gjithmonë fshehem pas tyre sikur ndarja prej botës me atë cipë të hollë më largon prej çdo vuajtjeje që vërej mes njerëzve. E megjithatë mendja s'ka qepalla, por fortësinë e gurit që bluan mendimet që dalin papritmas dhe pamjet që mundohen të mbulojnë qepallat. Me ndërgjegje të vrarë nga bluajtja e pamëshirshme, mbrëmjeve zë e shkruaj diku: në ditar, në një e-mail vetes, ose në facebook, si sot. Ngushëllimin dhe arsyen për ta pastruar ndërgjegjen e vrarë e gjej vetëm tek ato ditë (fatmirësisht, gjithnjë e më të shpeshta) kur bujaria ime barazohet me tringëllimën e disa monedhave që bien në dorën e zgjatur të një gruaje të moshuar që më prek më shumë se më ngjason me gjyshen, ose në dorën e gruas së re të mbuluar me shami koke në shkallët e hyrjes së metrosë, që më prek me përsosmërinë e pamjes së pikëlluar të fytyrës së saj, se ia ka mësuar mirë mësuese Jeta.
Abonohu te:
Postimet (Atom)