26 qershor 2009

«Pop botëror: Michael Jackson në Shqipëri»

Ja një histori e vogël për Michael Jackson-in për t'u hedhur në pirg, një histori që tregon shtrirjen dhe fuqinë botërore të muzikës pop.

Shqipëria jetoi në izolim të plotë nga pjesa tjetër e Europës për katër dhjetëvjeçarë. Ajo i shkëputi lidhjet me Bashkimin Sovjetik gjatë ndryshimeve de-stalinizuese të Hrushovit sepse diktatori i saj, Enver Hoxha, e pëlqente stalinizmin. Aleati i saj i vetëm që nga ajo kohë qe vetëm Kina maoiste, por edhe ajo marrëdhënie u pre pas rënies së Grupit Katërsh dhe vdekjes së Maos. Në Shqipëri, edhe të zotëroje një automobil qe kundër ligjit.

Si Korea e Veriut sot, Shqipëria qe një shtet i mbyllur që nuk lejoi pothuajse asnjë të huaj të hynte dhe që lejoi edhe më pak qytetarë të saj të dilnin nga shteti. Edhe dëgjimi i transmetimeve në media të huaja qe krim. Mbërrita atje më 1991 si pjesë e valës së parë të këshilltarëve të jashtëm që u dërguan për të ndihmuar me ndryshimet. Populli kishte stisur asokohe «makina» duke salduar dritare në pjesën e përparme të traktorëve. Predikues Wahhabi nga Arabia Saudite kishin instaluar një altoparlant dhe një muexin në xhaminë e zonës, e cila nuk përdorej prej dyzet vjetësh. Ndonëse qeveria më dërgoi të ndihmoja me financimin e kujdesit shëndetësor, m'u bë shpejt e qartë se nevojat që ata kishin për ushqim dhe pajisje mjekësore qenë shumë më urgjente se nevoja për riorganizim ekonomik.

Mikpritësi dhe përkthyesi im qe një mjek i ngrohtë e shpirtmirë që kishte mësuar anglisht duke dëgjuar BBC-në fshehurazi. E kishte kallëzuar një herë një fqinj që kishte dëgjuar zhurma të një radioje angleze dhe për këtë kishte kaluar një ditë tmerruese në zyrat qendrore të sigurimit të shtetit para se të lirohej me një paralajmërim. Ditën kur u nisa për në shtëpi e pyeta se ç'mund t'i dërgoja si dhuratë.

«Albume nga Connie Francis» - më tha. (Connie Francis për ata mes jush që nuk e mbani mend, qe një yll i epokës para Beatles-ave, që nxori këngë të suksesshme si «Lipstick on Your Collar» dhe «Where the Boys Are».)

Gjurmët e muzikës pop qenë të zbehta por të dukshme edhe gjetiu në shtetin-garnizon. Kur hymë në «restorantin» e vetëm të Tiranës—një garazh ende i pashndërruar dhe i mbushur me tryeza lojrash, karrige të palosshme dhe punëtorë bamirës nga kudo në botë—zëri i Garth Brooks-it dilte nga një magnetofon. Ndërsa, në një takim diplomatik të nivelit të largë, disa shqiptarë biseduan për këngëtarin e tyre më të njohur të muzikës së lehtë dhe thanë se përdorimi i anglishtes në publik qe aq i ndaluar sa atë e kishin dënuar me dy vjet burg ngaqë kishte kënduar «Let It Be» në një festival të muzikës së lehtë.

«Ai që dëgjova ta këndonte për herë të fundit nga vij unë duhet të kish bërë pesë» - u thashë unë. Për fat të mirë qeshën.

Pastaj, kur shkuam të shikonim disa klinika mjekësore të largëta në Malet Sar, makina jonë u ndalua në fshatra të largëta nga turma kureshtare për të parë një Perëndimor ballë-për-ballë. Në një rrugë të mbushur me gurë na ndaloi një bandë adoleshentësh disi të trembur, me fytyra të ndotura dhe gurë nëpër duar. Kur më panë, më i gjati—doemos i pari i tyre—futi dorën në xhep, nxori një dorashkë të vetme dhe e vuri në dorë. Hodhi prapa perçen e flokëve që i ra mbi ballë me një lëvizje si të të fortëve kudo. Kaloi një çast qetësie. Pastaj....

«Michael Jackson!» - thirrën. «Michael Jackson!» Vazhduan të flisnin ndërsa mjeku përkthente. «Duan të dinë nëse e njeh Michael Jackson-in» - më tha. Nuk e njihja. Na lanë të kalonim.

Nuk do të them se Michael Jackson përmbysi komunizmin në Shqipëri. Ai kurrë nuk e takoi Enver Hoxhën në një betejë epike, edhe pse ajo fotografi në kopertinën e albumit History bënte të dukej sikur vërtet e pat takuar. Qeshë në Pragë kur Vaklav Haveli u përpoq ta bënte Frank Zappa-n ministër në qeverinë e tij, por s'do të thosha se muzika pop e përmbysi komunizmin as atje. Por këtë do ta them: nuk bëri keq.

A qe Michael Jackson i pari ylli i pop-it në botë? Turma njerëzish në Indi mbajtën zi për vdekjen e këngëtarit country Jim Reeves më 1964. Ndërsa mua m'u desh pak kohë të kuptoja se këngëtari në një album të vjetër afrikan të quajtur «Çimiraxha», i shoqëruar vetëm nga një kitarë e akorduar dosido dhe nga dikush tjetër që godiste një shishe Koka Kole, këndonte në të vërtetë për «Jimmie Rodgers»-in, «Trenistin këngëtar» të muzikës country.

Jimmy Rodgers vdiq më 1933.

Muzika popullore ka qenë gjithmonë botërore. Por Michael Jackson u bë yll botëror në vitet e para që pati transmetime satelitore. Njerëzit jo vetëm e dëgjonin muzikën e tij. Ata e shihnin. Ata e ndjenin atë—ose të paktën një dukuri të tijën. Michael Jackson rrëzoi kufij racash, gjuhësh, kombësish. Sjellja e tij vetjake pati ndikim të thellë tek disa njerëz. Por muzika e tij mbërriti tek miliarda dhe bëri diçka të mirë në botë.

Kjo sigurisht do të ketë sadopak vlerë para çfarëdo gjyqi që ai do të ndodhet, edhe sikur ky të jetë vetëm gjyqi i opinionit publik.

RJ ESKOW
Origjinali, 'Global Pop: Finding Michael Jackson in Albania', këtu dhe këtu.

25 qershor 2009

«Un bel dì vedremo»

Un bel dì, vedremo
levarsi un fil di fumo
sull'estremo confin del mare.
E poi la nave appare.
Poi la nave bianca
entra nel porto,
romba il suo saluto.
Vedi? È venuto!

Io non gli scendo incontro. Io no.

Mi metto là sul ciglio del colle e aspetto,
e aspetto gran tempo

e non mi pesa
la lunga attesa.

E uscito dalla folla cittadina,
un uomo, un picciol punto
s'avvia per la collina.
Chi sarà? chi sarà?
E come sarà giunto
che dirà? che dirà?
Chiamerà «Butterfly» dalla lontana.
Io senza dar risposta
me ne starò nascosta
un po' per celia
e un po' per non morire
al primo incontro;
ed egli alquanto in pena
chiamerà, chiamerà:
«Piccina mogliettina,
olezzo di verbena»
i nomi che mi dava al suo venire.

Tutto questo avverrà,

te lo prometto.
Tienti la tua paura,

io con sicura fede l'aspetto.

Luigi ILLICA & Giuseppe GIACOSA

Pluralizmi në Shqipëri

Politikën, politikën e kuptoj
pluralizmin e kërkova, e pranoj.....
Kur shqiptarët kërkuan pluralizëm politik në vitin 1990, ata kishin parasysh një skenë politike me të paktën një aktor më shumë se aktori që kish luajtur monologun e deriatëhershëm. Dyndja në skenë që e shoqëroi këtë pluralizëm në ditët e tij të para shërbeu si shembull për vitet që vijuan. Prandaj dhe sot shohim të krijohen herë pas here parti që, si në emër, si në qëllime, synime, ideologji, nuk ndryshojnë shumë nga pararendëset e tyre.

Fleta e votimit që do të përdoret në zgjedhjet e 28 qershorit është përpiluar tashmë dhe ka të renditura në të plot tridhjetë e katër parti. Po i rendit më poshtë:
01. Aleanca Demokratike
02. Bashkimi Liberal Demokrat
03. Lidhja Demokristiane Shqiptare
04. Partia Agrare Ambjentaliste e Shqipërisë
05. Partia Aleanca e Maqedonasve për Integrim Europian
06. Partia Aleanca për Demokraci dhe Solidaritet
07. Partia Balli Kombëtar
08. Partia Balli Kombëtar Demokrat
09. Partia Democracia e Re Europiane
10. Partia Demokratike
11. Partia e të Drejtave të Mohuara e Re
12. Partia Forca Albania
13. Partia Lëvizja e Legalitetit
14. Partia Ora e Shqipërisë
15. Partia për Drejtësi dhe Integrim
16. Partia Republikane Shqiptare
17. Lëvizja për Zhvillim Kombëtar
18. Partia Bashkimi Demokrat Shqiptar
19. Partia Demokristiane e Shqipërisë
20. Partia e Reformave Demokratike Shqiptare
21. Partia Konservatore Shqiptare
22. Partia Rruga e Lirisë
23. Lëvizja për të Drejtat dhe Liritë e Njeriut
24. Lëvizja Socialiste për Integrim
25. Partia e Gjelbër
26. Partia për Mbrojtjen e të Drejtave të Emigrantëve
27. Partia Socialiste e Vërtetë 91
28. Partia Toleranca e Re e Shqipërisë
29. Partia Bashkimi për të Drejtat e Njeriut
30. Partia Demokracia Sociale
31. Partia G99
32. Partia Socialdemokrate
33. Partia Socialiste e Shqipërisë
34. Partia Ligj dhe Drejtësi
Nuk di si mund të krijohen partitë në Shqipëri e të njihen si të tilla nga shteti. Di vetëm një gjë që e kam ditur prej kohësh dhe që ma rikujtoi lista e mësipërme: ka shumë parti. Copëzimi në role dytësore ose krejt figurante i këtyre partive nuk qe krejt rastësi. Lakmia e çdo figure që mori sadopak pjesë në lindjen e pluralizmit politik në Shqipëri bëri që edhe ato dy-tre parti që u themeluan në fillim të copëzoheshin më tej në të ardhmen. Figurat e sipërpërmendura ranë pre e makutërisë për pushtet që karakterizon shumë politikanë të ditëve të sotme. Nëse dikush u ndodh i pranishëm në themelimin e filan partie, ai mund të pretendojë se meriton një pozitë të lartë dhe, si rrjedhim, nuk mund të kënaqet thjesht me një «sekretar», «arkëtar», «zëdhënës», apo më the e të thashë. Çdokush kërkon të bëhet «kryetar».

Nga kjo lakmi për t'u bërë «kryetar» lindën dhe partitë me shumë emra në listën e mësipërme. Nuk flas për përdorimin e panevojshëm të fjalës «parti» përkrah fjalës «aleancë» apo «bashkim», për përdorimin e fjalëve të huaja si «Albania», apo për fjalët që tingëllojnë boshe si «europiane» (se mos ndokush mendon se është aziatike), «legalitet» (e kujt?), «integrim» (ku?), «solidaritet» (me kë?), por për përcaktorët si «e re», dhe «e vërtetë». Këta përcaktorë janë rrjedhim i drejtpërdrejtë i lakmisë së çdo figure me pak domethënie në parti që ka dashur të krijojë parti të re kur e para «ka dalë nga vija e partisë», siç mund ta thoshte dikush vite më parë. Vetëm duke shpallur këtë dhe vijën e tyre si të vërtetë apo të re këta vetë do t'i mundësonin vetes titullin «kryetar». Dhe pikërisht kështu ka ndodhur.

Nuk di se ç'kushte duhet të përmbushë një parti për t'u quajtur e tillë, por di se ajo merr subvencione nga shteti. Kur shteti shpenzon shuma të ndryshme për të mbajtur gjallë partitë që nuk marrin as një përqind të votave në popull, diçka nuk shkon mirë në sistemin që i mban ato gjallë. Do të qe mirë sikur çdo parti e porsakrijuar t'i nënshtrohej provës së zgjedhjeve dhe, në rast moskalimi të një caku të caktuar të përqindjes së votave, të bëhej thjesht një organizatë më vete e mbështetur thjesht nga përkrahësit e saj. Por kjo do të qe një zgjidhje shumë e arsyeshme për dramën e politikës shqiptare dhe një zgjidhje krejt e papranueshme për morinë e kryetarëve të partive që s'do të qenë më të tillë.

Kjo lakmi e paepur më kujton vargjet e La Fontenit nga «Bretkosa që do të trashet sa një ka» (përkthim i drejtpërdrejtë):
Bota është plot njerëz që s'janë më të zgjuar se bretkosa.
Çdo borgjez do të ndërtojë si fisnikët e mëdhenj,
Çdo princ ka ambasadorë
Çdo markez kërkon të ketë kasnecë.

«I'm Your Man»

If you want a lover
I'll do anything you ask me to
And if you want another kind of love
I'll wear a mask for you
If you want a partner
Take my hand
Or if you want to strike me down in anger
Here I stand
I'm your man

If you want a boxer
I will step into the ring for you
And if you want a doctor
I'll examine every inch of you
If you want a driver
Climb inside
Or if you want to take me for a ride
You know you can
I'm your man

Ah the moon's too bright
The chains too tight
The beast won't go to sleep
I've been running through these promises to you
That I made and I could not keep
Ah but a man never got a woman back
Not by begging on his knees
Or I'd crawl to you baby
And I'd fall at your feet
And I'd howl at your beauty
Like a dog in heat
And I'd claw at your heart
And I'd tear at your sheet
I'd say please
I'm your man

And if you've got to sleep
A moment on the road
I will steer for you
And if you want to work the street alone
I'll disappear for you
If you want a father for your child
Or only want to walk with me a while
Across the sand
I'm your man

Leonard COHEN

24 qershor 2009

«Shqiptarët janë një popull socialist»

«Shqiptarët janë një popull socialist» më tha dikush para dy vjetësh. Si majtist, m'u bë qejfi për këtë gjë, mirëpo menjëherë u kujtova se qeveria në fuqi në atë kohë (si ende sot) ishte ajo e S. Berishës dhe këto dy pamje—ajo e një populli socialist dhe ajo e një qeverie tepër të djathtë—binin ndesh me njëra-tjetrën dhe kurrsesi nuk mund t'i pajtoja në mendjen time.

Që atëherë jam përsiatur në heshtje për këtë çështje dhe kam bluajtur shumë skenare në mendje. Pas shtjellimesh të shumta, kam arritur tek përfundimi se, me të vërtetë, shqiptarët janë popull socialist; por më tepër, besoj se kam gjetur një shpjegim të kënaqshëm (të paktën për vetveten) për ato që kanë ndodhur në Shqipëri që nga rënia e regjimit (të ashtuquajtur) komunist.

Nuk e vë në dyshim që një ndryshim regjimi në fillim të viteve '90 ishte i domosdoshëm për Shqipërinë, jo vetëm në rastin e saj të veçuar, por edhe si pjesë e valës së ndryshimeve që përshkoi gjithë Evropën lindore. Fundi i këtij regjimi erdhi pas gati pesëdhjetë vjetësh, pra më se dy brezash, çka do të thotë se një pjesë e mirë e popullsisë u rritën nën «komunizëm». Duke marrë parasysh se gjatë po atyre viteve popullsia më se u trefishua, kjo shifër duket edhe më dërrmuese. Shpeshherë, kjo e vërtetë harrohet nga popullsia shqiptare. Gjyshërit tanë, prindërit tanë dhe ne vetë (flas sidomos për ne që i morëm shkollimet e para para vitit 1991) jemi rritur me përshtypjen se gjithçka në Shqipëri kryhet nga shteti: shteti të jep punë, shteti të heq nga puna, shteti të ushqen, shteti të mjekon, shteti të edukon, etj.. Me përjashtime të pjesshme, shumë nga këto institucione kanë mbetur po shtetërore edhe gjatë këtyre viteve «demokratike», prandaj edhe qeveritë e njëzetvjeçarit të fundit i kanë shfrytëzuar për të gllabëruar pushtetin nga partitë kundërshtare. Pikërisht sepse kanë ditur të shfrytëzojnë pushtetin e tyre, partitë dhe qeveritë e administratat e tyre të politizuara kanë mundur të mbajnë në punë ata mësues, mjekë, apo administratorë që përkrahin vijën e partisë së tyre dhe të nxjerrin jashtë pune ata që e kundërshtojnë atë. Nën kërcënimin e humbjes së punës, mirëqenies, e të gjithave, populli shqiptar nuk është lëkundur nga besimi dhe pikëpamja se shteti jep dhe merr gjithçka; përkundrazi, ka vazhduar ta besojë atë më tepër se kurrë, madje e ka lejuar që t'ia politizojë jetën duke e bërë flamurtar të kësaj apo asaj partie, ose që ta bëjë të heshtë e ta dredhë kur bie fjala për pikëpamjet politike.

Besimi tek të mirat që populli pret nga qeveria që ai zgjedh ta udhëheqë nuk është pa mbështetje dhe pa arsye. Përkundrazi, kjo është arsyeja kryesore e një rendi qeverisës. Që në kohë të hershme njeriu e ka kuptuar se, për t'i përgjigjur instinktit të vet për vetë-ruajtje, i duhet të bashkohet dhe të varet pikërisht për këtë vetë-ruajtje nga qeveria dhe sunduesi në fuqi. Ndonëse «vetë-ruajtja» e kërkuar nënkuptonte fillimisht mbrojtjen e jetës nga hordhi armike, gjatë historisë së qeverive dhe sunduesve deri në ditët e sotme, kuptimi i saj u stërhollua dhe, hap pas hapi, mori kuptimin e një ndihme të shumanshme me të vërtetë shoqërore që njeriu nuk mund t'ia japë vetes si individ.

Qeveritë e dy dhjetëvjeçarëve të fundit në Shqipëri nuk e kanë mundësuar këtë lloj ndihme për popullin shqiptar. Sot e kësaj dite, këto qeveri nuk gëzojnë më përkrahjen e popullit shqiptar siç duhet ta gëzojë çdo qeveri. Ajo që populli shqiptar kërkon vazhdimisht nga qeveria është një punë e frytshme, punë të cilën ai ndoshta është i gatshëm ta bëjë edhe vetë me punë vullnetare, për të rindërtuar dhe modernizuar vendin si i ka hije dhe si e meriton populli. Qeveria, nga ana e saj, rrallëherë u përgjigjet këtyre kërkesave, edhe pse gjatë fushatave partiakëve s'u hyn gjuha brenda duke bërë po ato premtime që populli pret të dëgjojë. Qeveri pas qeverie ka kaluar me pak fryte që në vitin 1991 dhe stafeta e paaftësisë për të qeverisur ka kaluar nga dora në dorë (apo sa majtas-djathtas) e mbushur me korrupsionin që karakterizon këto vite.

Populli shqiptar ka mësuar mirë vetëm një gjë gjatë viteve të pluralizmit politik: se ka në dorë ndërrimin e qeverive kur qeveria në fuqi e ka zhgënjyer. Duke mësuar këtë mësim, ai për fat të keq ka harruar mësimin paraardhës dhe, për më tepër, nuk ka mundur të kthejë sytë edhe më prapa për të bërë një shtjellim të përgjithshëm të politikës së shtetit në Shqipëri. Nëse një shtjellim i tillë do të qe bërë nga populli, sot nuk do të kishim në fuqi S. Berishën dhe asnjë forcë politike të djathtë. Madje, guxoj të them se nuk do të kishim në fuqi as Partinë Socialiste siç e njohëm në qeverisjet e saj të kaluara dhe siç e njohim sot si parti e F. Nanos apo E. Ramës. Vendin e tyre do ta zinte mirë dhe për një kohë të gjatë një shtet social. Le ta quajmë edhe «socialist» duke e shkëputur këtë fjalë nga partia me të njëjtin emër. Partia në fuqi do të qe një parti e udhëhequr nga parimet e një shteti social, një shteti që i njeh popullit të drejtën e zgjedhjes së udhëheqësve (dhe bën çmos për ta ruajtur atë të drejtë), por edhe që di ta udhëheqë kur ajo përgjegjësi i bie në dorë; një shteti që do të dinte të ishte tagrambledhës i drejtë dhe njëkohësisht edhe mundësues i shërbimeve shoqërore të drejta e bashkëkohore që t'ia lehtësonin jetën popullit dhe t'i jepnin kuptim jo vetëm votës së tij, por edhe legjitimitetit dhe raison d'être-it të qeverisë.

Por e vërteta i ka qëndruar larg kësaj shprese. Dhe ja, këtu rikthehem tek pika e nisur në fillim prej së cilës u largova për pak: tek pyetja se si një popull të cilin unë e quaj socialist mund të ketë në fuqi një qeveri të djathtë. Përgjigja vijon. Që prej rënies së regjimit «komunist», Partia Demokratike ka zhvilluar një fushatë të parreshtur për të djallëzuar regjimin e para-'91-shit. Kjo me të drejtë, por vetëm pjesërisht. Një pjesë e popullsisë ka vuajtur vërtet rëndë gjatë atyre viteve dhe ka paguar shumë haraç që regjimi të mundte të ruante jetëgjatësinë e tij. Gjithsesi, shifrat e vuajtësve që japin PD-istët dhe përshtypjet që ata ngjallin me demagogjinë e tyre janë të fryra deri në prag të shpërthimit dhe me të vërtetë do të shpërthejnë një ditë. Të gjithë ata që e kanë jetuar regjimin nuk mund të harrojnë radhët e gjata në dyqane, mungesën e shumë ushqimeve, tallonet që i shoqëronin ato, punët e rënda në kooperativë, etj.; por të thuash se i gjithë populli ka qenë i përndjekur e mandej të bësh çdo përpjekje për ta thelluar këtë demagogji është shtrembërim i së vërtetës historike. Për më tepër, po të thuash se ato plagë nuk janë mbyllur në shumicën e popullit është fyerje ndaj aftësive ripërtëritëse të popullit shqiptar. Ka plagë edhe më të thella që rikthehen sot tek disa si dhimbje nga plagët e luftës, por në përgjithësi populli shqiptar është shëruar nga vitet e regjimit në fjalë, madje mund të them se me vullnetin e vet dhe me një kujtesë zgjedhëse ka ditur ç'të ruajë në kujtesë dhe ç'të harrojë prej atyre viteve. Por ja që kësaj ripërtëritjeje i kundërvihet gjithmonë retorika demagogjike e PD-së dhe gjithë atyre rasteve të veçuara në çdo parti të djathtë (apo dhe të majtë e pushtet-lakmuese) që rendit në krye të propagandës së saj identifikimin e regjimit «komunist» me partitë e të majtës së sotme e në veçanti me Partinë Socialiste.

Është pikërisht kjo plaga që i është ngjitur keq popullit shqiptar dhe që i garanton të drejtën e pushtetit PD-së dhe partive-lakeje të saj. Sapo populli kupton se jeton në një kohë (disi) demokratike kur nuk duhet t'i druhet qeverisë dhe masave të saj dënuese, PD-ja ndodhet aty për t'i kujtuar se ka vuajtur në një të kaluar tashmë të harruar nga shumë vetë dhe se e vetmja mënyrë për ta vënë popullin, shtetin dhe të ardhmen e tyre në vijë të drejtë është të votojnë për të. Ndonëse PD-së i takojnë meritat e saj si e para parti e krijuar kundër Partisë së Punës, ajo nuk ka ditur t'i përdorë ato merita qysh prej zanafillës së saj. Krerët e saj kanë punuar—dhe këtë e them me plot gojë dhe pa kurrfarë ngurrimi—për xhepat dhe ithtarët e tyre shumë më tepër se për popullin që i përkrahu dhe i solli në pushtet. Provën duhet ta shohim vetëm në vitet 1996-1997 kur, fill pasi vodhi votën me një shumicë të paparë, kjo qeveri lejoi që popullit t'i vidhej dhe ai pak plëng që pat vënë mënjanë, e mandej pati sy e faqe t'i premtonte se do t'i rikthehej, siç pritet të bëhet ende sot, pas dymbëdhjetë vjetësh. Po të njëjtën rrugë ndoqi dhe gjatë mandatit të saj të dytë kjo qeveri berishiane, madje mund të them se edhe qeveritë e ndërmjetme që frynë egon e F. Nanos sa më s'mbante, nuk iu larguan kësaj vije të shtrembër të pushtetit.

Sot, populli shqiptar është dëshmitar (dhe vuajtës) i paaftësisë që e ka pllakosur atë si zgjedhës për të zgjedhur një qeveri për aftësitë e saj të mirëfillta dhe për arsye që pijnë vërtet ujë. Para katër vjetësh ai bëri gabimin të sillte në pushtet ata pushtetarë të vjetër e të zvetënuar të PD-së, të cilët nuk ditën ta qeverisin vendin ndryshe dhe ditën të pasuronin veten po ashtu siç bënë vite më parë. Ky ujk vërtet e ndërroi qimen dhe zakonin vërtet s'e harroi. Por ujqërit janë të shumtë në skenën e politikës shqiptare. I ballafaquar me detyrën për të zgjedhur mes tyre, zgjedhësi duhet të shohë më tepër punën, jo gunën. Prandaj, Shqipërisë sot i duhet një parti ndryshe nga Partia Demokratike e këtyre dy dhjetëvjeçarëve e ndryshe nga Partia Socialiste si ajo ka qenë deri më sot. Detyra më e rëndë për t'iu përgjigjur kësaj nevoje i bie po kësaj të fundit, sepse nevojat e popullit i kërkojnë asaj t'i qëndrojë pranë e besnike emrit të saj si një parti që i ndodhet pranë shoqërisë; që i ndih asaj me çdo mënyrë; që në çdo hap të vendimeve të marra prej saj mendon për pasojat ndër popull e në shoqëri; dhe që mirëqenien e shumicës që e solli në pushtet dhe të mbarë popullit e kthen në detyrë parësore.

Ndonëse hapa vigane janë bërë vitet e fundit drejt një partie që futet në përkufizimin e mësipërm, shumë më tepër duhet bërë. Sot, në retorikën e ndryshuar të PS-së dhe në jehonën që ajo gjen ndër popull duket mirë prirja që ka populli shqiptar për t'iu bashkuar një partie sociale. Historia jonë e bashkëjetesës paqësore e të palëkundur si popull i njësuar qëndron si bazë e një besimi tek një parti që, në emër të atyre që kanë mundësi (e vërtet duan), u zgjat dorën atyre që nuk kanë mundësi. Rinia e angazhuar në radhët e PS-së vërteton për mua se shqiptarët janë vërtet një popull socialist i mirëfilltë; se edhe pas njëzet vjetësh egoizmi e shfrytëzimi të paparë në Shqipëri që prej kohës së para-luftës, kemi mundur të përcjellim tek brezat e rinj mesazhin se, kur ke mundësi, nuk është keq të japësh pak më shumë për të bërë të mundur që në kohët tona, në shekullin e XXI, të mos vdesë foshnja e i moshuari nga mungesa e ushqimit e barnave; të mos lypë fëmija që familja e vet të shtyjë edhe një ditë; të mos ended i riu dhe e reja rrugëve ec-e-jak se nuk gjen punë; të mos mbushen xhepat e politikanëve që politikën e shfrytëzimin e kanë bërë karrierë; të mos shpërngulen familje të tëra për në mërgim; të mos ketë më njeri synim t'i largohet realitetit shqiptar, etj., etj., etj.....

23 qershor 2009

«Një kalimtareje»

Rruga shurdhuese rreth meje ulërinte.
E gjatë, e hollë, në zi të madh, dhimbje madhështore,
Kaloi një grua, me dorë të madhërishme
Tek ngrinte, tundte fistonin e azhurin;

E shkathët e fisnike, me këmbën e saj prej shtatoreje.
Unë pija, i tendosur si një shkapërdar.
Në syrin e saj, qiell mavi, ku mbin uragani,
Ëmbëlsia që josh e kënaqësia që vret.

Një vetëtimë... e më pas nata! —Bukuri levarashe,
Shikimi i të cilës më bëri befas të rilindja,
S'do të të shoh vallë jashtë përjetësisë?

Tjetërkund, shumë larg këndejmi! shumë vonë! mbase kurrë!
Se nuk di ku degdisesh, ti nuk di se ku shkoj,
O ti që do të kisha dashuruar, o ti që e dije!

Charles BAUDELAIRE

«Helmi»

Vera di si të mbushë honet më të ndyrë
Me luks të mrekullueshëm,
Dhe të shfaqë më se një derë përrallore
Në arin e avullit të saj të kuq,
Si një diell tek perëndon në qiell të vranët.

Opiumi zmadhon të pakufishmen,
Zgjeron të paanën,
Thellon kohën, zbraz epshin,
Dhe me kënaqësi të zeza e të zymta
E mbush shpirtin më sa mban.

Gjithë këto s'vlejnë sa helmi që rrjedh
Prej syve të tu, syve të tu të blertë,
Liqene ku shpirti im dridhet e duket përmbys...
Ëndrrat e mia turren kuturu
Për të shuar etjen në zbrazëtirën e tyre të hidhur.

Gjithë këto s'vlejnë sa mrekullia e tmerrshme
E pështymës tënde që kafshon
Që zhyt në harresë shpirtin tim pa pendesë
Dhe, hipur karrocës së marramendjes,
E çon të rraskapitur në brigjet e vdekjes!

Charles BAUDELAIRE

«Dashnorja»

Ajo është më këmbë mbi qepallat e mia
Dhe me flokët e saj ndër të miat,
Ajo ka formën e duarve të mia
Ajo ka ngjyrën e syve të mi
Ajo përpihet në hijen time
Si një gur në qiell.

Ajo i ka sytë përherë të hapur
Dhe nuk më lë të fle.
Ëndrrat e saj në dritë të plotë
Bëjnë diejt të avullojnë
Më bëjnë të qesh, të qaj e të qesh,
Të flas pa pasur gjë për të thënë.

Paul ÉLUARD

20 qershor 2009

«Ndjenjë»

Netëve të kaltra të verës, shtigjeve do të shkoj përtej,
I çukitur nga grunjërat, të shkel të imëtat lëndina:
Ëndërrimtar, freskinë në këmbë do t'ua ndiej
Nga erërat atje le të më laget kaptina.

Nuk do të flas, me në mendje asnjë mendim:
Por dashuria pafund tek shpirti do të më ngrejë mua,
E do të shkoj larg, si një cigan, larg në mërgim,
Pranë Natyrës, — i lumtur si me një grua.

Mars 1870.

Arthur RIMBAUD

«Ngurrim»

Jashtë në fusha e pyje
E mbi mure kam shkuar;
Jam ngjitur kodrave plot pamje
Botën kam parë e poshtë kam vrapuar;
Rrugën për në shtëpi kam marrë,
Dhe ja, gjith' ka mbaruar.

Gjethet janë tharë e kanë rënë,
Veç disave që lisi do të shtrëngojë,
T'i endë një nga një
E të gërvishten e zvarriten t'i lëshojë
Përmbi dëborën e ngrirë trokë,
Kur të tjerët gjumi t'i zaptojë .

Dhe gjethet e thata mblidhen qetësisht,
Jo më të fryra tej-tëhu;
E fundmit lule-ylli shkoi,
Vyshket hamameli përmbi dru;
Zemra ende theron të kërkojë,
Por këmbët pyesin: «ku»?

Ah, kur zemrës së njeriut
Iu duk më pak se një tradhëti
Të shkojë me valën e jetës,
Arsyes t'i dorëzohet me bukuri,
Të përulet dhe të pranojë
Se merr fund një stinë a një dashuri?

Robert FROST