«"Shpirti" i dhespotit»

Dëgjomni Shqipëtarë
T’u dëftenj një gjë të rallë,
Ndë Shqipëri që ka ngjarë
E ka mbetur si përrallë.

Mos thoni se flasë fjalë të kota;
Se çdo gjë a punë q’është bërë
Del sheshit; se ashtu është bota
Ç’dëgjon edhe sheh, e nxjerr të tërë.

Pra, edhe kjo ç’u them unë
Është fare e vërtetë,
Se e panë edh’ e zunë
E më s’është pun’ e mshehtë.

Ish ndë qytet të Shqipërisë
Një dhespot me mësime të mëdha,
Qi kish ardhur ng’anët e Greqisë
Që të na predikojë feja ç’ka.

Ndër kishe kurdoherë që vinte
Mbante fjalë, dhe këshilla jipte,
Kurrë 'nonjëherë më vënt s’rinte
Po gjith kështu besnikët i kripte:

O vëllezër dëgjoni,
U thosh me ëmbëlsirë,
Besën mos e mohoni
Se si këjo s’ka m’e mirë!
Kjo na mëson ndë jetë
Të rojmë të nderuar,
Dhe pastaj Zoti vetë
Na ka për të bekuar.

Gjën’ e tjetrit kurrë mos lakmoni
As sytë të mos i shtini mi ‘të,
Po atë që kini të shëkoni
Se pastaj kjo në mëkate u vë.
Këto kështu ay duk’u thënë
Vetvetëhen nuk e numuronte
Po më nj’anë ng’ata e kish vënë;
Se asnjeri ta pyesë s’kuxonte!

Pa pyesni tashi uratën,
Ay që këshillon të tjerët,
Vallë ç’bën ditën edhe natën
Kur nuk e shohin, si ndë t’errët?
Këtë punë asnjë s’e dinte
Përveç fatit q’ashtu e solli,
Se me miken ay kur rinte
Askujt mendja nuk’ ja polli,
Ay që botën e mësonte
Si të sillet e si të mbahet,
Vet’ ay këto i punonte;
Si një ujk deles që s’i ndahet.

Ashtu pra një ditë kur po hante
Bashkë me një mike bukuroshe,
Mezin e saj me duar ja mbante
Edh’ i shtrëngonte duart bardhoshe.
Oh! ti je shpirti im! sa të dua
Si ty më s’ka tjatër asgjëkundi
Ti o shpirt, o pëllumb më do mua?
Dhe si e puth, mjekrën e shkundi!

Po atë çast për fat të keq
Një djalosh qi jashtë ishte,
Ndë një vërë syrin e ndreq
E, pa uratën kur e çvishte!
Haj o shpirt të rimë këtu
Të lozim të dy, të qeshim
I thosh urata, ja kështu
Edhe valles t’ia ngjeshim!

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

Ish e Djelë. Shkolla kish provime
Dhe parësia qe mbledhur atje,
Mësonjësi i priste me nderime
Gjithëve sa vinin brënda vënt u le.
Ja dhe Dhespoti vjen duke qeshur
Dhe mi një fron të lartë zë vënt,
Parësin’ e mer si me të përqeshur
Se ishin të paditur munt e pa mënt.
Nisen provimet, djemt’ i pyesin
Për çdo punë që ka dituria,
Për njerinë a kafshët që vdesin
Ç’bëhet shpirti q’u dha Perëndia.

Më kot djemtë po përpiqen
Që të përgjigjen si ç’duhet
E nga robat gjith po hiqen.
Kur, një, nd’hundë kruhet:
Ç’ke ti, or djalosh, i thotë
Mësonjësi me një çudi,
Pse kthehesh ashtu si rotë
Po s’thua gjëkafshë në di?
Pra, thuaj, në di pa frikë
Si është shpirti që kemi?
Eja më pranë një çikë
Që të dimë se ku jemi.

«Unë di, thotë djali, m’emër të Zotit
Se shpirti është një grua e çveshur,
Se e pashë mi gjunjët të Dhespotit
Kur ay i thoshte: o shpirt! duke qeshur!!»

ASDREN

Reze djelli